Driving Dutch Design: Bouke Bruins

Twee jaar geleden studeerde Bouke Bruins (1989) geheel tot zijn eigen verbazing cum laude af aan de Eindhovense Design Academy. Hij spitst zich toe op het creëren van dialoog in de publieke ruimte met ontwerp dat verbaast en prikkelt, voor gemeenten en klanten als de NS.

Bouke gebruikt zijn werk onder andere als hyperlokaal sociologisch onderzoek. Zo plantte hij een hometrainer in de grond bij een Eindhovense bushalte. Twee weken lang observeerde hij nauwkeurig hoe er op gereageerd werd. “In de ochtend werd er op gefietst, in de middag werd er naar gekeken en in de avond begon een scholier er tegenaan te schoppen en te slaan. Op dat moment stapte een buschauffeur zijn bus uit om tegen die jongen van leer te trekken. ‘Waarom doe je dit? Dit is onze fiets!’ Zoiets vind ik prachtig.”

Wanneer wist je dat je dit vakgebied in wilde?

“Ik wilde vroeger al graag groot werken. Ik herinner me dat ik grote tekeningen maakte en een A4’tje veel te klein vond. Dat is het begin geweest van de drang naar de grote muren waar ik als puber graffiti op begon te spuiten. Later werden dat open ruimtes, voor driedimensionaal werk.”

Hoe reageerde je omgeving op je beroepskeuze?

“Mijn ouders hebben altijd geloofd dat als ik iets deed waar mijn hart lag, het wel goed zou komen. In mijn puberteit heb ik de kantjes er vanaf gelopen, maar op een gegeven moment besefte ik dat de kansen die ik kreeg niet voorbij zouden blijven komen. Dus ben ik keihard gaan werken en heb ik twee opleidingen afgerond. Tijdens mijn studie hoorde ik mensen zeggen: ’Met design kun je geen geld verdienen, of: ‘als zelfstandige kun je nooit je eigen huis kopen.’ En dan neigde mijn ontwerp ook nog eens erg naar kunst. Die uitspraken waren een drijfveer om me veel breder te ontwikkelen, maar vooral om nog harder te werken.”

Is het een motivator als mensen zeggen dat iets niet gaat werken of jij iets niet kunt?

“Ik ben wel vrij competitief aangelegd, haha. Als iemand zegt dat iets me niet gaat lukken of er anderen zijn die iets toch echt beter kunnen, wil ik per se bewijzen dat ik het tóch kan. Dat ik anders ben. Dat is op de Design Academy een belangrijke push-factor is geweest. Ik probeerde middels kwantiteit te laten zien wat ik waard was. Ik vind het moeilijk om te zeggen dat ik een ‘harde werker’ ben, maar ik heb qua arbeid wel een goede conditie en ethos.”

Gebruik je jouw vak als gereedschap om persoonlijk vooruitgang te boeken?

“Mijn bedrijf is een tool om persoonlijk sterker te worden, ja. En dat is steeds meer het geval geworden. Voorbeeld: Toen ik mijn werk net begon te plaatsen in de buitenruimte, kreeg ik te horen dat ik iets kapot maakte en dat het ongewenst was. Zo plaatste ik de hometrainer echt vast in de grond. Ik haalde stenen uit de stoep en zette hem vast met cement. Mensen zeiden dat ik daar de straat kapot maakte. Dat was natuurlijk niet de intentie. Ik probeerde juist iets terug te doen voor de stad. Ik til zwaar aan dat soort commentaar, dus heb ik regels voor mezelf opgesteld en een manifest geschreven. Regel één: ik buig de regels ten behoeve van mijn ontwerp. De laatste regel is dat ik verantwoordelijkheid neem voor wat ik doe. Ik zorg dat de schade die ik aanricht omkeerbaar is.

Mijn werk is op korte termijn misschien niet altijd even duurzaam, maar ik probeer zoveel mogelijk mensen bewust te maken van duurzaamheid als overkoepelend thema. Ik probeer middels ontwerp sociale en maatschappelijke problemen op te lossen. Misschien doe ik daarbij een heel klein beetje schade, maar het kan een impact hebben waar we allemaal beter van worden.”

Is het ontwerperschap moeilijk te combineren met ondernemerschap?

“Ik vind het zo nu en dan een moeilijke combinatie. Ondernemerschap geeft veel onrust, denk ik. E-mails sturen, je communicatie, PR, facturen betalen, mensen aansturen… Het geeft ruis binnen wat ik als ontwerper wil maken en behalen. Als ondernemer is je hoofddoel het runnen van een gezonde onderneming en daar geld mee verdienen. Het is soms moeilijk een balans te vinden tussen dat en mijn creatieve dromen.”

Heeft Driving Dutch Design je daar bij geholpen?

“Het is een ideaal programma voor mij, omdat het een netwerk biedt van mensen die in dezelfde fase zitten als ik. Het is een gevarieerde groep designers, maar we komen dezelfde valkuilen tegen. Dat maakt dat je elkaar op weg kunt helpen. We krijgen maandelijks masterclasses over hoe je op een goede, gezonde manier je onderneming op kunt zetten en kunt laten groeien. Daar zit een financieel aspect bij, maar het gaat ook over acquisitie en communicatie. Hoe presenteer ik mezelf naar de buitenwereld? Wie ben ik als ontwerper? Welk verhaal wil ik vertellen? Dat soort vragen staan centraal. Acquisitie is voor mij persoonlijk erg belangrijk. Aangezien mijn werkveld in de buitenruimte zit, heb ik in de zomer veel meer werk dan in de winter. Zo kon ik me in het koude begin van het jaar focussen op de lessen van DDD, maar naarmate het jaar vorderde steeg de werkdruk. Ik merkte dat het moeilijker werd om me te focussen. Juist omdat de masterclasses een terugkerend ritueel zijn, word ik gedwongen om mij op die ene dag in de maand te richten op wie ik ben als ondernemer en waar ik heen wil. Die houvast is voor mij heel belangrijk.”

Het nauwkeurige van ondernemen tegenover het ongrijpbare van creativiteit…

“Al ondersteunt het elkaar ook wel weer, denk ik. Binnen het runnen van een bedrijf heb je een bepaalde vorm van creativiteit nodig om je onderneming uit te laten blinken. Neem bijvoorbeeld e-mails en de tone of voice die je daarin gebruikt. Ook die moet je ontwerpen. Hoe ziet je factuur eruit? Je kunt een Excel-sheet sturen, maar je kunt er ook nét even anders over nadenken. Je kunt je creatieve visie laten doorschijnen in ieder aspect van je onderneming. Dat is voor mij een persoonlijk doel geworden.”

Kun je die visie eens toelichten?

“Ik kijk ernaar hoe we de buitenwereld zó leuk kunnen maken dat mensen minder op hun telefoon kijken. Mijn idee van hoe ik dat ga bereiken schommelt nogal. De ene keer denk ik dat ik dat middels het opstarten van een dialoog moet doen, de andere keer ben ik van mening dat observatie en onderzoek de weg zijn. Lastig. Er wordt weleens gezegd dat je je visie in één zin moet zien te vangen. Daar blijf ik moeite mee hebben. Is dat echt wel nodig? Om me heen zie ik veel mensen met een heel heldere visie. ‘Dit is wat ik wil, en zo ga ik dat doen.’ Ik ben in dat opzicht een twijfelaar.”

Die twijfel kan je visie juist ook scherper maken. Door jezelf en je werk te bevragen stuw je jezelf naar een hoger niveau.

“Dat is een mooie terugkoppeling naar de negatieve commentaren die ik eerder noemde. Mensen vinden het soms onduidelijk wat ik nou precies doe. De onzekerheid die dat oproept zorgt ervoor dat ik mezelf elke dag de vraag stel waar ik mee bezig ben en waar ik heen ga. Dat is iets goeds: het betekent dat ik bedenk hoe ik mezelf kan verbeteren. De twijfel voelt niet fijn. De negatieve commentaren ook niet. Maar dat draait om op het moment dat je die weerstand en onzekerheid kan omzetten in vooruitgang en verbetering.”

Over Driving Dutch Design

Ontwerpen voor de toekomst: dat is waar Dutch Design Week om draait. Voor gedreven designtalenten organiseert initiatiefnemer ABN AMRO met BNO en DDF de masterclass Driving Dutch Design. Een traject van tien maanden waarin ontwerpers op weg worden geholpen naar het ondernemerschap. De campagne ‘Echte drive is niet te stoppen’ is een ode aan deze vormgevers van morgen.