DDW Trend: Data als materiaal

Ontwerpers breiden hun vaardigheden verder uit in de digitale wereld. Online is het meer dan ooit mogelijk informatie te verzamelen en kennis te delen. Als de fysieke wereld is gebouwd met traditionele materialen zoals hout of steen, dan is de digitale wereld gebouwd met data. Data science krijgt steeds meer aandacht van ontwerpers over de hele wereld. Het is een multidisciplinair veld dat gebruikmaakt van wetenschappelijke methoden, processen, algoritmen en systemen om kennis en inzichten te verzamelen. Gegevens, variërend van persoonlijke informatie tot kennis en vaardigheden, kunnen zowel online als offline worden verzameld en gedeeld. Hoe integreren we digitale data in de fysieke wereld? Wat zijn de mogelijkheden voor het delen van deze gegevens? Kunnen we fysieke plaatsen voor het delen van deze informatie ontwerpen? Onder de deelnemers van DDW19 zien we een trend in het digitale veld: DATA als materiaal.

Gegevensbescherming

Net als elk ander materiaal heeft DATA een waarde; de waarde is in de afgelopen jaren gestegen, met name die van persoonsgegevens. Deze informatie is nuttig voor bedrijven om hun producten of diensten te verkopen, om nieuwe klanten te vinden of om meer inzicht te krijgen in hun gedrag. Ons leven is steeds meer publiek geworden. In een toenemend digitale samenleving leven we online met een publiek van vrienden of zelfs complete vreemden. Met slechts één klik posten we en liken we berichten, delen we afbeeldingen en gaan we zelfs akkoord met juridische acties zoals het accepteren van cookies. Maar begrijpen we volledig wat dit inhoudt?

De presentatie 0,0416 seconden van Julia Janssen laat op een ongemakkelijke manier zien hoe onwetend wij, de internetgebruikers, eigenlijk zijn. Tijdens een bezoek aan een gerespecteerde website als www.dailymail.co.uk klikken we zonder enige overweging op de knop 'got it'. Die ene klik betekent dat we het ongelofelijke aantal van 835 privacybeleidsbepalingen accepteren. Dit zogenaamde Trusted Third-Party Hosting Netwerk is een juridische constructie voor het verzamelen en delen van persoonlijke gegevens door en tussen bedrijven. Het lezen van al die juridische documenten zou bijna 275 uur in beslag nemen, maar we nemen ze als vanzelfsprekend aan en accepteren ze in slechts 0,0416 seconden. Janssen verklaart dat “volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming bijna alles met toestemming is toegestaan. Maar wat betekent 'toestemming', als één klik gelijk is aan 835 keer accepteren?” In haar live-optreden leest ze samen met het publiek alle privacybeleidsregels. Door dit te doen hoopt ze meer bewustzijn te creëren over het beschermen van onze waardevolle privacy en onze persoonlijke gegevens.

Data archief

Data kan worden verzameld en gedeeld, maar hoe kunnen we data bewaren? Hoe maak je het toegankelijk voor toekomstige generaties? Musea en instellingen bezitten een grote hoeveelheid gegevens. Hun digitale archieven kunnen een eindeloze bron van inspiratie zijn voor ontwerpers en kunstenaars. Maar, zoals alle schatten, worden deze gegevens opgeslagen in onbereikbare digitale kluizen. Het project Open Archief van Het Nieuwe Instituut en het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid probeert deze muren af te breken. Zij nodigen creatieven uit om nieuw werk te maken, gebruikmakend van archiefstukken uit hun digitale collecties, en om te experimenteren met thema's als creativiteit, technologie en auteurschap. Het project laat zien hoe deze digitale collecties kunnen leiden tot nieuw mooi werk. Als de digitale archieven toegankelijk worden voor het publiek, krijgt dit cultureel erfgoed de kans om een hedendaags verhaal te vertellen en een nieuw publiek te bereiken. Hergebruik van deze gegevens kan leiden tot nieuwe verhalen en nieuwe perspectieven.

De toekomst van gegevens

De digitale wereld biedt enorme mogelijkheden voor het delen van informatie en kennis. Een product kan op één plaats worden ontworpen, maar in een andere worden gedrukt of gefabriceerd.  Door opensource-informatie kunnen we met een hoge snelheid nieuwe ideeën en producten ontdekken, downloaden, aanpassen en ontwikkelen. De bibliotheek van opensourceprojecten groeit en varieert van traditionele materialen zoals wol of hout tot 3D gedrukte materialen. Of zelfs een waardeloos materiaal als plastic kan wereldwijd een belangrijke probleemoplosser worden, iets waarvan Dave Hakkens en zijn team sterk overtuigd zijn. Het proces van echte verandering kost tijd en heeft constante verbetering nodig. De ontwerper presenteert daarom een geactualiseerde versie van zijn lopende Precious Plastic project, waarmee hij tijdens DDW17 het prestigieuze 'Toekomstbouwers' van de VPRO heeft gewonnen. Precious Plastic is een catalogus met informatie over het maken van gereedschap, machines voor en producten van gerecycled plastic, alle online en open source gedeeld, waardoor mensen wereldwijd toegang hebben.

De fysieke gegevens

Hoe krijgen we toegang tot informatie? Ontwerpers vinden nieuwe manieren om de ervaring van navigeren, lezen en samenwerken binnen een verzameling van informatie, zoals een bibliotheek, zowel online als offline, te verbeteren. Welke rol kunnen gegevensdragers, zoals boeken, spelen in het delen van moderne gegevens? Het project SUSLIB, een initiatief van en opgericht door Amir Houieh en Martijn de Heer, is een verkenning van hoe de fysieke ruimte van een bibliotheek het delen van kennis kan aanmoedigen. Ze combineren de digitale en fysieke wereld om interactie, discussie en delen te bevorderen. Het project brengt de toegankelijkheid van de digitale informatiestroom naar de traditionele, fysieke bibliotheek. Het resultaat is te zien op DDW19.