DDW Trend: De onzichtbare ontwerper

Vormgevers kijken met kritische blik naar de wereld om hun heen. En dat is op dit moment belangrijker dan ooit. Ze buigen zich over maatschappelijke vraagstukken als klimaat, vervuiling en sociale- en culture kwesties. In deze vraagstukken doet de ontwerper een stapje terug als eigenaar. Het ontwerp is hier een gedachtegang of een startpunt om tot een oplossing te komen. Het eindresultaat staat nog niet vast, maar wordt gedragen door maatschappij zelf. 

Het ontwerpen van gereedschap

Het eindresultaat wordt niet bepaald door de creatieve geest die erachter zit, maar door de gemeenschap die samen het project vormgeeft. De ontwerper geeft gereedschappen waarmee de maatschappij verder aan de slag kan gaan. Zoals bijvoorbeeld de The Waterside Gobbler van Kenneth Arnold, te zien in het Klokgebouw. Het is een apparaat om plastic uit het water te vissen. Het neemt de vorm van een wezen passend bij de locatie, als een vis of een salamander. Meer nog dan een concreet product is de Gobbler een handvat om op speelse wijze een maatschappelijk probleem over te brengen aan een jonge doelgroep. Zo worden ze zich bewust van de ernst van het probleem maar ook tegelijkertijd betrokken bij het vinden van een mogelijke oplossing.

De ontwerper en de maatschappij

Een ontwerper heeft de unieke positie zich los van de maatschappij te kunnen bewegen. Met de blik van toeschouwer en waarnemer kan hij problemen signaleren. Om antwoorden te vinden, moeten er eerst vragen gesteld worden. Onderzoeksbureau Scheepers&Renee is inmiddels expert geworden in het stellen van vragen. Gedurende een periode van zes jaar hebben zij een schat aan inzichten verzameld over verschillende maatschappelijke vraagstukken. Op DDW19 presenteren zij deze inzichten aan het publiek. In het project Tailor made insights by process detectives op het NRE-terrein, duikt de bezoeker als een detective het vragenarchief in. Deze vragen leiden tot nieuwe inzichten om thuis verder over na te denken. 

Metro54 gaat nog iets dieper in op sociale en maatschappelijke vraagstukken. Onze maatschappij is opgebouwd uit elementen uit verschillende culturen. Maar niet alle culturen komen evenredig of respectvol aan bod. Het gevaar van culturele toe-eigening ligt op de loer terwijl een bewuste herschikking juist tot nieuwe perspectieven kan bieden. Met het multimediaprogramma This a Take-Over: Researching Remix, te ervaren in TAC, experimenteert Metro 54 met remix als een onderzoeksmethode om tot alternatieve cultuur, design en kunst te komen.

Conflict vs. verbinding

Bewustwording is een belangrijk thema binnen deze trend. Stilstaan bij onderwerpen die misschien niet altijd even bekend zijn. Ontwerpers proberen deze onder de aandacht te brengen zo aan het denken te zetten. Een onderwerp als huwelijk bijvoorbeeld. In onze westerse cultuur neemt het belang van het huwelijk af, maar in Oosterse culturen is het nog dominant aanwezig. In het project Marriage Matters in TAC, laten ontwerpers Alice Wong en Aryan Javaherianop indringende wijze zien wat het betekent om een hoogopgeleide, maar ongetrouwde vrouw in China te zijn. De verhalen die de Chinese media vertelt in nieuws, tv-programma's en artikelen zijn er op gericht single vrouwen te motiveren om zo snel mogelijk te trouwen. Aan de hand van een interactieve video, samengesteld uit verschillende videoclips, kruipt de bezoeker in de huid van deze vrouwen om zo het innerlijke conflict tussen persoonlijke vrijheid en maatschappelijke druk te ervaren. 

De verhalen uit de maatschappij kunnen kritisch en bevragend zijn, maar ook verbindend. Atelier NL, oud-ambassadeur van DDW, verzamelt op geheel eigenwijze de verhalen uit de stad. In het project StraatMakers worden inwoners van de stad Eindhoven gevraagd een potje met aarde te vullen. Maar niet zomaar met aarde, de bewoner moet beschrijven waarom juist deze aarde belangrijk is. Zo worden ook de persoonlijke verhalen verzameld, verhalen die gaan over de binding met de plek. Al deze verhalen samen maken de stad. De potjes haalt Atelier NL met een fietskar op om ze vervolgens te verwerken in straattegels voor de stad Eindhoven. Het resultaat is te zien bij Wallstreet.