Eenheid in identiteit - thonik

thonik is in 1993 opgericht door Nikki Gonissen en Thomas Widdershoven, en het is verantwoordelijk voor sommige van de meest iconische visuele communicatie die sindsdien in Nederland (en elders) te zien is. Kenmerkend voor hen is dat ze een brug vormen tussen de maatschappij en instellingen via gedurfde en speelse communicatie: hun humor en actieve deelname in een doorlopende relatie met hun werk, is hun karakteristieke zwierigheid. De naam 'thonik' is een hybride mix van de namen Nikki en Thomas, en geeft blijk van hun speelse karakter.

Sociaal Redeneren onder de oppervlakte

Moet het succes van visuele identiteit worden afgemeten aan haar iconische status? “We ontdekten dat we onlangs best een aantal logo's hebben die al tientallen jaren bestaan; veel dingen die we hebben gemaakt zijn er nog steeds en lijken nogal iconisch", mijmert Thomas. “Het is een enigszins moeilijk woord want het betekent dat het zo sterk en mooi is dat het in elke situatie eruit springt, wat verschilt van de levensduur van bestaande logo's en ontwerpen, maar er is toch een overlap.”

Thomas praat over de visuele identiteit die thonik 20 jaar geleden creëerde voor het stadsbestuur van Amsterdam, en die in 2002 werd ingevoerd. Het concept dat de stad en zijn bestuur één symbool hebben was een gedurfde stap. Toch is dit bijna 20 jaar later nog steeds de identiteit en meteen herkenbaar als de stad Amsterdam.

Andere direct herkenbare identiteiten van thonik zijn het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam en de Openbare Bibliotheek Amsterdam, die dit jaar 15 jaar bestaan, evenals het generatieve logo van het Nederlandse omroepnetwerk VPRO, dat in de afgelopen 11 jaar ontelbare variaties heeft gekend.

Wat doet een geweldige visuele identiteit? “Het moet logica bevatten’ legt Thomas uit, “Er moet een reden zijn waarom het er op een bepaalde manier uitziet. Als je het kunt verklaren dan is er een reden waarom het lang kan stand houden."

Tijd lijkt te zijn ingebed in de wereld van identiteitsontwerp. In het geval van thonik begrijpt men ook hoe de totale maatschappij reageert op merken en instellingen. Misschien is er iets in de schaalbaarheid van communicatie of in de deconstructie van monolieten en het begrijpen van de menselijke sociale factoren dat meespeelt in design, en dat thonik beweegt? Hun aanpak heeft iets weg van de Eames Powers of Ten-film - vanuit een helicopterview gaat men plotseling naar pixelniveau.

“We voelen ons sterk verbonden met Eames", lacht Thomas, “ze waren een stel en bouwden hun eigen studio… We denken echt na over gemeenschappen die we samenbrengen rond het thema of het merk. Hoewel we graag we meer commerciële opdrachten zouden doen, is het voor ons op de een of andere manier boeiender als het iets is dat meer maatschappij-gerelateerd is; iets waarbij mensen samen komen, hetzij om als een stad bestuurd te worden of om het gegeven dat ze allemaal ontwerpers zijn te koesteren. Ik denk echt dat ons werk een aspect van blijheid en bijzonderheid omvat, en daarom houden we ook van levendige, warme kleuren in ons werk. We willen echt zorgen voor energie bij deze festivals en in de communicatie, zelfs als het van de overheid is."

Verbinding maken met empathie

Opdracht voor identiteitsontwerp wordt gegeven om mensen te verbinden. Voelt thonik empathie met de mensen die het vertegenwoordigt? "We zijn zelf het publiek. In Amsterdam hebben we geen andere stad gedaan behalve onze eigen stad” redeneert Thomas, “Met onze omroeporganisatie [VPRO], die echt is gericht op ons type publiek zoals Roy en ik. En nu natuurlijk Dutch Design Week, waar we er ook middenin zitten: we maken deel uit van het publiek en van de makers, en dat willen we koesteren.”

thonik staat al 28 jaar in het middelpunt van Nederlands design, langer zelfs dan Dutch Design Week. Roy Terhost, een relatieve nieuwkomer, is sinds acht jaar bij de studio. Wat is hem opgevallen bij thonik's ontwikkeling in die tijd?

“thonik doet al sinds 2000/2001 motion design, maar incidenteel, en toen ik erbij kwam wilde ik motion aan elk project toevoegen; er waren klanten die een logo vroegen en een bewegend ontwerp kregen! Ik hou echt van motion design, maar het is volgens mij een andere (nieuwe) kijk op grafisch ontwerp, en ik denk dat we het nu voor elk project gebruiken."

Deze nieuwe visie van wat grafisch ontwerp kan zijn, los, vloeibaar, generatief, zich steeds ontwikkelend, heeft een nieuwe weg voor identiteitsontwerp ingeslagen, aangevoerd door thonik. Deze richting, in de op de maatschappij gerichte studio, werd grotendeels ook gekozen om te zorgen dat het ontwerpteam blij en geïnteresseerd in hun werk bleef.

Roy gaat op dit punt verder, "Het interessante aan het vormen van een identiteit is dat het na een tijdje kan groeien. Het is niet van 'we hebben een pitch, we winnen de opdracht, werken samen, maken een logo en nemen afscheid'. Wanneer we het eens zijn over het concept kunnen we jarenlang mooie dingen maken."

Ook hier zal tijd uitwijzen wat de drijvende kracht is achter thonik. Het Dutch Design Week-logo dat thonik heeft herbewerkt bestaat al 14 jaar. Als de nieuwe identiteit net als vele anderen stand houdt, kunnen we verwachten dat het logo nog vele jaren zal bestaan.

Maar het is niet alleen een trend van levensduur. Het is ook begrijpen dat visuele identiteit moet zijn gebaseerd op de maatschappij, dat het een tool kan zijn die niet alleen een gevoel van eenheid symboliseert maar dit daadwerkelijk bevordert, iets wat thonik waar maakt. Begrijpen wat ons verbindt is wat ontwerpen voortstuwt; thonik heeft alleen de zandloper omgedraaid.