Anders dan eerdere werken van Children of the Light, die uitgaan van geometrische vormen – rechte lijnen, vierkanten, cirkels – begon Spiraling into Infinity als een spontaan gebaar. Als een frivole krabbel zonder betekenis of, in de woorden van Paul Klee, ‘een lijn die vrij beweegt, een doelloze wandeling omwille van zichzelf’. Deze vrije lijn is getransformeerd tot een driedimensionaal circuit van licht dat zich kronkelend een weg baant door de tentoonstellingsruimte van MU, waar je je eromheen en erin kunt bewegen en het verloop kunt beïnvloeden. Ondanks de tastbare, technische realisatie blijft het gevoel van vrijheid overeind, wordt het zelfs nog versterkt terwijl het licht tussen de pilaren speelt en dan hier, dan daar opduikt in alle denkbare kleuren. Heen en weer bewegend met de lijn mee, roept het licht wisselende stemmingen en ervaringen op, gedragen door een geluidscompositie van componist Jacob Lekkerkerker waardoor je de ruimte nog intenser beleeft.
Als lijn van licht, een gebaar in de ruimte, heeft Spiraling into Infinity een fascinerende voorganger in een foto van Gjon Mili uit 1948, waarop Matisse met een lichtpen tekent in de lucht. Mili liet de sluiter openstaan terwijl Matisse de pen bewoog in het donker en gebruikte tot slot de flits om de kunstenaar zelf vast te leggen. Een jaar later maakte Mili een uitgebreide serie foto’s van Picasso die met licht stieren, vrouwen, planten en andere figuren tekende van een ongelooflijke kracht en frisheid. Toch is juist de tekening van Matisse – niet veel meer dan een krabbel – het soort lijn dat uit wandelen gaat. Zonder iets te hoeven zijn, volledig vrij. Maar weinig kunstenaars die met licht werken zijn in staat tot zulke spontane gebaren. Je kunt denken aan Keith Sonnier en zijn Neon Wrappings van eind jaren zestig, of de grote installaties Tears for St. Francis en Tunnel of Tears van de vroege jaren 2000. Meer recent realiseerde Cerith Wyn Evans complexe schetsen met licht in de serie Neon Forms (After Noh) en het monumentale Forms in Space...by Light (in Time), dat eerder een uitgebreide compositie is, vergelijkbaar met een abstracte Kandinsky in neon.
In installaties als Magic Square of the Sun werkte Children of the Light ook met neon, maar ze verkennen steeds andere technologieën, van diaprojectors tot retro-reflectieve materialen en, de laatste jaren, LED. De mogelijkheden om elk klein lampje afzonderlijk digitaal aan te sturen en de LED’s met elkaar te laten samenwerken in complexe patronen van beweging en overgang onderzochten ze al in adembenemende werken als Warping Halos en Overflow (dat als integraal onderdeel van de gelijknamige choreografie van Alexander Whitley de wereld over gaat). En nu is er dan Spiraling into Infinity, één en al vreugde en verwondering.
Zoals veel lichtkunstwerken is Spiraling into Infinity het meest indrukwekkend als de omgeving gehuld gaat in duisternis. Maar wat weinig mensen beseffen, is dat deze duisternis alleen de afwezigheid is van licht dat voor mensen zichtbaar is. In een werkelijkheid die we niet kunnen waarnemen, worden we altijd door licht omringd: van radiogolven en infrarood tot ultraviolet of gammastralen. Al deze vormen van elektromagnetische straling verplaatsen zich door een vacuüm met de snelheid van het licht – omdat het precies is wat ze zijn: licht. Zo gloeien zelfs de donkerste delen van de nachtelijke hemel nog, bijvoorbeeld met echo’s van de Oerknal. Astronomen en natuurwetenschappers weten niet precies wat er gebeurde toen het heelal begon, maar de duizenden jaren oude ontstaansmythes zouden wel eens gelijk kunnen hebben. Eerst was er chaos, gevolgd door nacht, dat tenslotte licht voortbracht. De onvoorstelbaar hete versmelting van energie en deeltjes die uitdijde in de eerste momenten van het universum (chaos) moest eerst afkoelen en atomen vormen voordat de kosmos transparant, maar volkomen donker werd (nacht). Pas honderden miljoenen jaren later ontstonden sterren en planeten, en daarmee de zonsopgang die we kennen (licht). Spiraling into Infinity refereert aan de kosmische dans van de hemellichamen, aan de bewegingen van de zon die omringd door planeten meedraait in de Melkweg. Tegelijkertijd verwijst het naar die andere wereld, voorbij onze zintuigen, waar het leven zich afspeelt op een niveau dat we kunnen zien noch begrijpen.
Christopher Gabriel en Arnout Hulskamp werkten in 2012 voor het eerst samen tijdens een concert van Darkside in een volle muziekzaal in Parijs. Hun eerste test van een bewegende performatieve installatie, Mirror Moon, was meteen een succes en ze wisten onmiddellijk dat ze de rest van hun leven met licht wilden werken. Sindsdien hebben ze een indrukwekkend oeuvre opgebouwd als Children of the Light, een naam die de speelsheid, nieuwsgierigheid en onschuld die we kinderen toedichten combineert met een spirituele boodschap van vertrouwen en verlossing die spreekt uit de eerste brief van de apostel Paulus aan de christenen in Thessaloniki. Met betrekking tot de aanstaande Dag des Heren schrijft hij geruststellend dat ze Gods toorn niet hoeven te vrezen: “Jullie zijn allemaal kinderen van het licht en kinderen van de dag. Wij horen niet toe aan de nacht of de duisternis.” De bijbelreferentie maakt het werk van Children of the Light niet christelijk of zelfs maar religieus. Zelfs installaties die ze maakten voor kerkgebouwen of die ze daar toonden, zoals Between Light, A Notre Etoile, en Diapositive vragen ons niet om te geloven, maar om ons te laten verbazen.
Filosofen zouden het werk van Children of the Light vast met veel plezier analyseren. Het raakt op zoveel manieren aan hoe we de wereld om ons heen zien en duiden, hoe we er betekenis aan geven. Het gaat over onze ervaring van ruimte en tijd, over aanwezigheid en afwezigheid, energie en materie, transformatie en orde. Het onderzoekt hoe licht symbool staat voor het bestaan, leven en positieve krachten, zonder daar de duisternis tegenover te stellen. Maar maak je geen zorgen: je hoeft niet heel diep na te denken om Spiraling into Infinity te begrijpen; je kunt het werk gewoon ervaren en kijken wat het je zegt. Het heeft hoe dan ook veel te vertellen.
Spiraling into Infinity is tot 24 april te zien in MU.
Torenallee 40-06
5617 BD Eindhoven
The Netherlands
Openingstijdens: Ma t/m Woe 12.00 - 18.00, Do t/m Vr 14.00 - 22.00
