‘Duty Free Zone’ brengt een satire op de airport experience en neemt thema’s zoals grenzen, klimaat, toerisme, consumentisme en non-places onder de loep. De tentoonstelling daagt ons uit om na te denken over onze verantwoordelijkheden als ontwerpers in een steeds complexere wereld.
Check-in
Je bent twee uur op voorhand aanwezig, zoals je budgetmaatschappij had aanbevolen, maar de rij vakantiegangers voor je is verontrustend lang. Je wordt agressief van de ene afgezette doorgang naar de volgende geleid, een gezamenlijke processie van waterflesjes atten, je uitkleden en opnieuw aankleden, en hopen dat je niet wordt uitgekozen om je persoonlijke spullen uit te spreiden onder de discriminerende blik van iemand in een wit overhemd met een badge.
Vervolgens verraadt de kleur van je paspoort in hoeverre je een internationale reiziger bent in deze menigte van mensen die binnenkort de lucht in gaan. En met de groene bliep van je biometrische gegevens die perfect overeenkomen met de verwachtingen van het portaal, ben je geslaagd.
Maar deze rompslomp komt niet zonder beloning, want als je er eenmaal doorheen bent, ben je aangekomen aan de andere kant van de grens, de internationale zone, de DUTY FREE.
Bestemming: Belastingparadijs
Je stapt de duty-free shop binnen en ontdekt een wereld van luxe en kortingen, waar je een glimp opvangt van de voordelen die de allerrijksten genieten. De duty-free shop vormt de mascotte van het offshore wereldwijde financiële systeem, de belastingparadijzen die zijn opgezet om nationale regelgevingen te omzeilen.
Waar is ‘hier’ precies, vraag je jezelf af terwijl je de duty-free doorstruint op zoek naar een sleutelhanger met klompen of een borrelglaasje met het Vrijheidsbeeld om je eraan te herinneren in welke uithoek van de wereld je je op dat moment bevindt. ‘Hier’ is overal behalve waar je je eigenlijk bevindt. Je bent in de ‘non-place’ van Marc Auge, de ‘junk-space’ van Rem Koolhaas; een hypergecommercialiseerd landschap slim ontworpen om grote mensenmassa's langzaam door een wisselend aanbod van consumptiegoederen te leiden. Het voelt vertrouwd, maar valt onmogelijk aan te wijzen op een kaart, een klok, of zelfs op je creditcardafschrift.
It’s five o’clock somewhere
Niemand kijkt vreemd op wanneer je een biertje drinkt om zeven uur 's ochtends, terwijl de klok vervaagt tussen de tijdzone van je vertrek en die van je bestemming. In de plaatselijke cultuur van de duty-free vertegenwoordigt het biertje het ultieme gebaar van vrijheid. Op dit moment ben je vrij van duty, vrij van plicht, vrij van maatschappelijke normen, vrij van verantwoordelijkheden.
Betekent dit dat we vrijgesteld zijn van alle verplichtingen? Duty-free insinueert dat het individu geen verantwoordelijkheid, geen verwijtbaarheid en geen schuld heeft, maar ook geen agency, geen macht en geen visie. Het is een beperkt speelterrein dat alleen mensen met bepaalde paspoorten en bepaalde financiën kunnen betreden. Het is een valstrik, het is een schijnparadijs waarin we des te meer gebonden worden aan regels en structuren. En het strekt zich uit tot ver buiten de grenzen van de luchthaven.
‘Duty Free Zone' is een tentoonstelling die de duty-free zone als locatie benut om onze verantwoordelijkheid als ontwerpers te onderzoeken in tijden van klimaatproblematiek, overconsumptie en massatoerisme in een steeds complexer wordende wereld.
