We (don't) Want Wind

Horizonvervuiling

Naast tulpen, klompen en kaas is de molen een icoon van de Nederlandse identiteit. Er zijn liedjes over, de Nederlanders zijn er trots op, en de rijen van molens bij Kinderdijk en Zaanse Schans trekken honderdduizenden toeristen uit de hele wereld.
Hoe anders is dat bij de moderne windturbines. Zij roepen juist veel verzet op: horizonvervuiling, geluidoverlast, slecht voor de gezondheid, gevaarlijk voor vogels, roepen de tegenstanders.

Hoe zit dat, waar komt die tegenstelling vandaan? En hoe kunnen we leren van het verleden en de moderne windturbine – een essentieel onderdeel van de noodzakelijke energietransitie – een positiever imago bezorgen?
Die vragen roept ontwerper Noud Sleumer op met de presentatie We (don't) Want Wind.

Sociale en culturele factoren

Als onderdeel van een project van het Nederlands Openluchtmuseum en ArtEZ Academie voor kunst en design in Arnhem richtte Noud zich, samen met een aantal andere ontwerpers, op de relatie tussen cultureel erfgoed en duurzaam design. Hij dook in het depot en de archieven van het museum en bestudeerde de eeuwenoude relatie die Nederland heeft met wind en windenergie. Vervolgens verzamelde hij vazen en potten van Delfts Blauw met daarop afbeeldingen van oud-Hollandse molens en bouwde daarmee een installatie van kleinschalige, moderne windturbines, samen met ontwerper en creative engineer Nikolai Gillissen.

De installatie prikkelt niet alleen visueel maar heeft ook een diepere laag. In samenwerking met het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) onderzocht Noud Sleumer welke aspecten van invloed zijn op het draagvlak voor windenergie. De molentjes visualiseren de uitkomsten. Naast ecologie, economie en technologie blijken ook sociale en culturele factoren een grote rol te spelen. En juist die laatste twee worden vaak vergeten bij de planning en bouw van de huidige windturbines.

Samen draagvlak creëren

“We kunnen leren van het verleden", stelt Noud. "Ook in de 18de en 19de eeuw was er kritiek op de vele windmolens. Maar de omwonenden hadden een veel directere relatie met die molens. Ze hadden er zelf merkbaar voordeel van: meel, hout of bescherming tegen het water. Ze kenden de molenaar, de molens hadden een naam, en de wieken werden gebruikt om te communiceren: de vreugdestand als een kind was geboren of als er een trouwerij was, de feeststand als er feest was in het dorp, of de rouwstand bij een overlijden.”

De installatie bij het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem trok zoveel belangstelling en riep zoveel reacties op dat Noud en Nikolai het project hebben uitgebreid en uitgebouwd voor de Dutch Design Week. Hun presentatie beoogt bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties, media en een breed publiek van bezoekers te inspireren om na te denken en in discussie te gaan over dit thema. Om zo meer draagvlak te creëren voor windenergie en samen tot oplossingen te komen voor dit vraagstuk.